Nadmiar snu – co za dużo, to niezdrowo

Zbyt duża ilość snu nie pobudza do działania. Wręcz przeciwnie: jeśli śpisz za dużo, czujesz się zmęczony i pozbawiony sił. Kiedy jednak nadmiar snu to za dużo? Czy zbyt duża ilość snu jest na dłuższą metę niezdrowa? I jaka ilość snu jest w sam raz? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w tym artykule.

Czy nadmiar snu dodaje zdrowia?

Sen jest ważny dla naszego zdrowia. Podczas snu nasz organizm przestawia się na regenerację, wzmacnia się nasz układ odpornościowy, a mózg przetwarza to, co wydarzyło się w ciągu dnia. Założenie, że duża ilość snu, to same korzyści dla twojego zdrowia i organizmu, jest błędne. Tak jak zbyt mała ilość snu, również jego zbyt duża ilość może prowadzić do wielu problemów. Metabolizm zostaje zdezorientowany. Zaburzona zostaje ponadto regulacja hormonalna, czego efektem są ospałość, zmęczenie i bóle głowy. Z tego też względu, podobnie jak w przypadku zmęczenia spowodowanego zbyt małą ilością snu, nie należy wsiadać za kierownicę samochodu również w przypadku nadmiaru snu.

Regularnie śpisz za dużo i mimo to czujesz się zmęczony? Może to być objaw hipersomnii, zwanej również uzależnieniem od snu. Badania pokazują, że zbyt długi sen zwiększa ryzyko wystąpienia udaru mózgu. Istnieje również związek między zbyt dużą ilością snu a otyłością, cukrzycą, depresją, chorobami serca, Alzheimerem i Parkinsonem. Jednakże nie zbadano jeszcze dostatecznie, czy te i inne choroby są wynikiem zbyt dużej ilości snu, czy też same go wywołują. Potwierdza to jednak fakt, że hipersomnia i powyższe choroby często występują razem.

Również uzależnienie od narkotyków i alkoholu są wyraźnymi przyczynami hipersomnii, ponieważ poważnie pogarszają jakość snu, w wyniku czego organizm stara się zrekompensować brak odpoczynku śpiąc więcej. Najczęstszą przyczyną uzależnienia od snu jest bezdech senny. Charakterystyczne przerwy w oddychaniu powodują brak tlenu w organizmie, co ogromnie podnosi poziom stresu. Taki słaby sen powoduje zwiększone zapotrzebowanie na sen. Jeśli regularnie śpisz za dużo i wstajesz wyczerpany, powinieneś zbadać to u lekarza – nawet jeśli wiesz, dlaczego źle sypiasz.

Ile snu potrzebujemy?

Statystyczny Polak śpi 7-8 godzin na dobę, co pokazuje, że zapotrzebowanie na sen jest rzeczą bardzo indywidualną. Niektórym osobom wystarczą 4 godziny snu, podczas gdy inne chodzą niewyspane nawet po 12 godzinach snu. Statystyki nie obejmują ponadto niemowląt, które śpią prawie cały dzień (18 godzin), oraz dzieci do 9 roku życia. Dzieci w wieku przedszkolnym potrzebują co najmniej 10 godzin snu, ale czas ten ulega skróceniu wraz z dorastaniem.

Najsłynniejszym śpiochem był prawdopodobnie Albert Einstein, który spał średnio po około 14 godzin dziennie. Nie udowodnione jednak, czy to właśnie długi sen pomógł Einsteinowi w rozwinięciu jego genialnych pomysłów i teorii w zakresie fizyki teoretycznej.

Osoba krótkośpiąca to ktoś, komu wystarcza mniej niż sześć godzin snu dziennie i nadal jest rześki i sprawny. Do tej grupy należy około 2% całej populacji.
Osoba długośpiąca potrzebuje więcej niż 10 godzin snu dziennie, aby być rześkim i sprawnym. Około 15% populacji to osoby, które śpią długo.

Naukowcy zakładają, że indywidualny czas trwania snu jest częściowo zakotwiczony w genach, ale ma na niego wpływ także rozwój naszego mózgu, aż do osiągnięcia dorosłości. Osoby krótkośpiące przechodzą zwykle przez kilka krótszych cykli snu. Ponieważ dwa pierwsze cykle uważane są za sen podstawowy, w którym odbywa się głównie regeneracja i przetwarzanie doświadczeń, osoby śpiące krótko osiągają taki sam efekt regeneracji, jak osoby śpiące dłużej, mające więcej cykli snu. Nadmiar snu zależy przede wszystkim od indywidualnych potrzeb danej osoby. Wynika z tego, że idealna ilość snu to ilość czasu, którą się regularnie przesypia, aby w ciągu dnia czuć się rześkim i czujnym.

FUN FACKT
“Mężczyzna śpi cztery godziny, kobieta pięć, a idiota sześć” – powiedział podobno Napoleon Bonaparte. Jeśli wierzyć przekazom, to wystarczały mu cztery godziny snu na dobę, dlatego często wymienia się go jako klasyczny przykład osoby krótkośpiącej. Jednak dowody historyczne pokazują zupełnie inny obraz. Zgodnie z nim Napoleon często ucinał sobie krótkie drzemki w ciągu dnia – nawet na dużych przyjęciach czy podczas ważnych obrad. Istnieją przypuszczenia, że Napoleon cierpiał na narkolepsję. Zaburzony sen nocny i mimowolne zasypianie w ciągu dnia – zwłaszcza w monotonnych sytuacjach – należą do jej typowych objawów. Trudno się więc dziwić, że spał nawet siedząc na koniu. Jego dzienne zapotrzebowanie na sen musiało być zatem znacznie wyższe, niż u osoby śpiącej krótko.

Indywidualne zapotrzebowanie na sen

Aby poznać własne potrzeby dotyczące snu, potrzebujesz trochę czasu – najlepiej kilkudniowego urlopu. Na początek połóż się do łóżka, gdy pojawią się pierwsze oznaki senności i porządnie się wyśpij, nie pozwalając, by budzik lub inne źródła zakłóceń Cię obudziły. To pomoże Ci uzupełnić ewentualne braki snu. Unikaj stresu i dużego wysiłku w ciągu dnia. W kolejnych dniach kładź się do łóżka, jak tylko się zmęczysz. Powinno to zawsze następować mniej więcej w tym samym czasie. Zwracaj uwagę na to, kiedy budzisz się naturalnie, np. bez budzika. Zwracaj też uwagę na to, jak się czujesz w ciągu dnia: czy czujesz się sprawny i rześki, czy też otępiały i ospały? W ten sposób już po kilku dniach powinieneś mieć stałą rutynę snu – jak również jego stałą długość, dopasowaną do Twoich indywidualych potrzeb.

Jeśli po tygodniu stosowania powyższych praktyk w dalszym ciągu masz problemy z nieregularnością snu i czujesz się wyczerpany i przygnębiony w ciągu dnia, skonsultuj się z lekarzem. Może to być oznaką poważnych zaburzeń snu lub niewykrytej choroby.

Nadmiar snu a jego jakość

Sam czas trwania snu nie jest jednoznaczny z jego jakością. Badacze snu zakładają, że osoby krótkośpiące efektywnie wykorzystują czas w łóżku. Z kolei osoby długośpiące są bardziej niespokojne i więcej poruszają się w łóżku.

Duży wpływ na jakość snu ma również jego higiena. Dotyczy to indywidualnych zachowań w trakcie snu, jak również wystroju sypialni. Przyjemnie letnia temperatura w pokoju, wystarczające zaciemnienie oraz odpowiednia i stała pora snu – to kilka ze sposobów na właściwą higienę snu. Ścisłe przestrzeganie zasad higieny zapobiega zaburzeniom snu i pomaga go wyregulować.