Dni stają się dłuższe i jaśniejsze, ptaki ćwierkają, a pierwsze krokusy zaczynają kwitnąć – podczas gdy przyroda budzi się do życia, wiele osób ogarnia przesilenie wiosenne. Dotknięci tym zjawiskiem odczuwają ołowiane zmęczenie, brak energii i osłabienie. Odpowiednie działania mogą jednak skutecznie przeciwdziałać wiosennemu zmęczeniu.
Czym objawia się przesilenie wiosenne?
Podczas gdy jedna połowa mieszkańców Polski cieszy się „wiosennym uczuciem zakochania”, druga połowa zmaga się z katarem siennym, alergiami lub objawami tzw. przesilenia wiosennego. Objawy tego stanu przypominają jet lag i mogą utrzymywać się nawet do dwóch tygodni. Osoby te są ciągle zmęczone i wyczerpane. Często dochodzi do spadku wydolności, zawrotów głowy i bólów głowy. Ważne: wiosenne zmęczenie nie jest chorobą. To zjawisko, które może wystąpić przy zmianie pór roku. Objawy pojawiają się najczęściej od połowy marca do połowy kwietnia. Jak dotąd istnieje niewiele jednoznacznych badań na ten temat. Szacuje się, że połowa społeczeństwa doświadcza tego zjawiska, przy czym kobiety są nim dotknięte częściej niż mężczyźni.
Gdy zegar biologiczny nie jest jeszcze przestawiony
Dotąd nie udało się jednoznacznie potwierdzić przyczyny wiosennego zmęczenia. Lekarze podejrzewają, że chodzi o reakcję adaptacyjną i zaburzenie równowagi hormonalnej. Z powodu niedoboru światła słonecznego zimą organizm produkuje więcej hormonu snu – melatoniny. Gdy dni stają się dłuższe, pod wpływem światła zwiększa się produkcja serotoniny – hormonu szczęścia, który dodaje energii i poprawia nastrój. W okresie przejściowym dochodzi więc do hormonalnej nierównowagi, która może męczyć organizm.
Organizm budzi się z „zimowego snu” i musi przyzwyczaić się do nowych warunków. Wraz ze wzrostem temperatur naczynia krwionośne się rozszerzają, krew krąży szybciej, a ciśnienie krwi spada – co może prowadzić do zawrotów głowy i problemów z krążeniem. Osoby z chorobami sercowo-naczyniowymi są szczególnie wrażliwe na zmiany pór roku i powinny na siebie uważać. Wiele osób doświadcza nasilenia wiosennego zmęczenia, gdy pod koniec marca przestawia się zegarki na czas letni. Przesunięcie czasu o jedną godzinę wywołuje objawy podobne do jet lagu i potrzeba kilku dni, aby wrócić do formy.
Organizm potrzebuje około czterech tygodni, aby dostosować się do nowych warunków świetlnych i temperaturowych. Zwykle jednak objawy wiosennego zmęczenia ustępują po około dwóch tygodniach.
Jak zwalczyć wiosenne zmęczenie?
Aby zwalczyć wiosenne zmęczenie, można zastosować kilka prostych środków. Lekarze zalecają codzienną ekspozycję na słońce, by uzupełnić poziom witaminy D. Ruch na świeżym powietrzu, np. dłuższe spacery, wspomaga hormonalną adaptację organizmu. Istotną rolę odgrywa również dieta. Należy spożywać produkty bogate w białko i witaminy. Witamina C wspomaga organizm w adaptacji do zmian pogody. Zioła również mogą pomóc w zwalczaniu senności.
Porada: Przeciwdziałać wiosennemu zmęczeniu można już zimą – zdrowa, bogata w witaminy dieta oraz ruch pomogą zachować dobrą kondycję układu krążenia i ułatwią “przestawienie się” na czas letni.
Dobra higiena snu również może pomóc. Kto nie chodzi zbyt późno spać, zapewnia sobie odpowiednią ilość snu i po przebudzeniu wpuszcza światło do sypialni, może złagodzić objawy. W tym okresie sen jest szczególnie ważny, ponieważ jego niedobór osłabia układ odpornościowy. Jeśli nie uda się wyspać w nocy, krótkie drzemki w ciągu dnia mogą pomóc nadrobić niedobór. Należy jednak unikać drzemek późnym popołudniem i wieczorem, aby nie mieć problemów z zasypianiem.
Ostatecznie warto słuchać własnego ciała i stosować się do zaleceń tylko wtedy, gdy faktycznie czujemy taką potrzebę. Ponieważ wiosenne zmęczenie zwykle trwa tylko około dwa tygodnie, warto dać organizmowi w tym czasie potrzebny odpoczynek.
Wiosenne zmęczenie u dzieci
Także dzieci mogą cierpieć na wiosenne zmęczenie. Jeśli zauważysz takie objawy u swojego dziecka, warto je wspierać. Spadek wydolności może wpłynąć również na wyniki w nauce. Pomocne są długie spacery, wizyty na placu zabaw i zdrowa dieta. Jeśli te działania przynoszą odwrotny skutek, lepiej zapewnić dziecku odpoczynek i sen.
Różnica między wiosennym zmęczeniem a depresją sezonową
Jeśli objawy przesilenia wiosennego nie ustępują po dwóch tygodniach, może to być depresja sezonowa, która trwa dłużej i wymaga pomocy lekarskiej. Może być ona wynikiem utajonej depresji. Jeśli po dwóch tygodniach nadal czujesz się stale zmęczony, ospały i przygnębiony, warto jak najszybciej udać się do lekarza.
Niepokojące jest, że wskaźnik samobójstw w marcu często bywa wyższy niż w lutym – choć naukowe wyjaśnienie tego zjawiska nie istnieje. Lekarze podejrzewają związek z okresem przejściowym między zimą a wiosną. Gdy dni stają się jaśniejsze i cieplejsze, wiele osób automatycznie staje się bardziej radosnych. Dla osób z depresją może to być jednak trudniejsze – widok szczęśliwych twarzy może pogłębiać ich przygnębienie. Z tego powodu lekarze przypuszczają, że depresja może się nasilać wiosną.
